จากกองขยะสู่ร่างกาย ภัยร้าย ‘ไมโครพลาสติก’ แทรกซึมใน ปอด-เลือด-สมอง ไร้ผู้ใดรอดพ้น !

ในยามที่คุณกำลังหายใจเข้าออกอย่างปกติ คุณเคยนึกบ้างไหมว่า สิ่งที่คุณสูดเข้าไปนั้นอาจไม่ใช่แค่อากาศบริสุทธิ์? แต่อาจมีอนุภาคพลาสติกขนาดจิ๋วที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่าปะปนอยู่ด้วย

 

เมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา มีการวิจัยจากประเทศบราซิล ว่าตอนนี้มีการค้นพบไมโครพลาสติกในสมองของมนุษย์แล้ว โดยที่ผ่านมา ได้มีการค้นพบไมโครพลาสติกในหลาย ๆ แห่งของร่างกายมนุษย์ ทีมงานถกไม่เถียง Scoop จึงได้ลงพื้นที่สืบค้นความจริงเกี่ยวกับ "ไมโครพลาสติก" ภัยเงียบที่กำลังคุกคามสุขภาพของเราทุกคน โดยไม่มีใครรู้ตัว

 

"สามารถบอกได้ครับว่า ตอนนี้ทุกสิ่งมีชีวิตบนโลกมีไมโครพลาสติกอยู่ในร่างกายหมดแล้ว" ดร. ศีลาวุธ ดำรงศิริ จากสถาบันวิจัยสภาวะแวดล้อม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวด้วยน้ำเสียงหนักแน่น

 

“พลาสติกชิ้นแรกของโลกเนี่ย มันถูกสร้างขึ้นในศตวรรษที่ 19 นะครับ จนถึงปัจจุบันนี้ พลาสติกเกิดขึ้นมาบนโลก อาจจะแค่ร้อยกว่าปีนะครับ แต่กว่ามันจะย่อยสลายชิ้นหนึ่งใช้เวลามากกว่าร้อยปีนะ เพราะอย่างนั้น เราพูดได้เลยว่า วันนี้ พลาสติกชิ้นแรกของโลกก็ยังอยู่นะครับ อาจกลายเป็นไมโครพลาสติกอยู่ในร่างกายของใครสักคนหนึ่งนี่แหล่ะ”

 

คำพูดนี้อาจฟังดูเกินจริง แต่เมื่อเราได้สืบค้นลึกลงไป พบว่ามันเป็นความจริงที่น่าสะพรึงกลัว

 

ดร. ศีลาวุธ ดำรงศิริ จากสถาบันวิจัยสภาวะแวดล้อม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

 

ไมโครพลาสติกคืออะไร? ทำไมมันถึงอันตราย?

 

ไมโครพลาสติก คืออนุภาคพลาสติกที่มีขนาดเล็กกว่า 5 มิลลิเมตร บางชิ้นเล็กจนต้องใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องดู ชิ้นที่เล็กที่สุดอาจมีขนาดเพียง 1 นาโนเมตร ซึ่งเล็กกว่าเส้นผมมนุษย์ถึง 100,000 เท่า!

 

องค์การบริหารมหาสมุทรและชั้นบรรยากาศแห่งชาติ (National Oceanic and Atmospheric Administration หรือ NOAA) เคยให้ข้อมูลเอาไว้ว่า พลาสติก เป็นสิ่งที่ไม่ได้ย่อยสลายหายไปง่าย ๆ เหมือนอาหารหรือกระดาษ แต่มันจะค่อย ๆ “แตกสลาย” จากชิ้นใหญ่ ๆ ไปชิ้นเล็กลงเรื่อย ๆ เล็กขนาดที่เรามองไม่เห็นได้ด้วยตาเปล่า เป็นไมโครพลาสติก

 

ด้วยขนาดที่เล็กมากนี้ ทำให้ไมโครพลาสติกสามารถแทรกซึมเข้าสู่ร่างกายของสิ่งมีชีวิตได้อย่างง่ายดาย ทั้งทางการหายใจ การกิน และแม้แต่การดูดซึมผ่านผิวหนัง

 

เมื่อปี 2019 องค์การกองทุนสัตว์ป่าโลกสากล (WWF) ได้ค้นพบว่า ใน 1 สัปดาห์ มนุษย์เราได้บริโภคไมโครพลาสติกมากถึง 2,000 ชิ้นต่อสัปดาห์ คิดเป็นน้ำหนักเฉลี่ย 5 กรัม หรือก็คือน้ำหนักของ “บัตรเครดิต 1 ใบ”

 

"อีกทั้งยังมีงานวิจัยที่พบว่า คนเรารับไมโครพลาสติกเข้าร่างกายผ่านการหายใจมากกว่าการกินเสียอีก" ดร. ศีลาวุธเปิดเผยข้อมูลที่น่าตกใจ

 

แต่นั่นยังไม่น่ากลัวเท่ากับสิ่งที่เราค้นพบต่อมา…

 

 

 

 

 

รศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติเวชศาสตร์ มศว

 

ผลกระทบต่อสุขภาพ: จากหัวใจถึงมะเร็ง

 

งานวิจัยล่าสุดชี้ให้เห็นว่า ไมโครพลาสติกไม่ได้เป็นแค่สิ่งแปลกปลอมในร่างกาย แต่อาจเป็นต้นเหตุของโรคร้ายแรงหลายชนิด

 

"มีงานวิจัยที่พบว่า ผู้ป่วยที่มีไมโครพลาสติกในเลือดมีอัตราการเสียชีวิตสูงกว่ากลุ่มที่ไม่มี" รศ.นพ.วีระศักดิ์เปิดเผย "ไมโครพลาสติกอาจทำให้เกิดการอักเสบของเส้นเลือด นำไปสู่โรคหัวใจและหลอดเลือดสมอง"

 

นอกจากนี้ ยังมีความเสี่ยงต่อระบบสืบพันธุ์ ภาวะมีบุตรยาก และความผิดปกติของระบบฮอร์โมน

 

"ที่น่ากังวลที่สุดคือ ไมโครพลาสติกอาจเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง" รศ.นพ.วีระศักดิ์ กล่าวทิ้งท้าย เพราะล่าสุดในปี 2024 จากงานวิจัยที่ได้เผยแพร่ผ่านวารสารวิชาการ Chemosphere กลุ่มนักวิจัยค้นพบว่า “ไมโครพลาสติก สามารถทะลุผ่านเข้าไปในเซลล์ และถูกสะสมอยู่ในระดับเซลล์ได้” และเซลล์ที่มีไมโครพลาสติก จะสามารถแพร่กระจายได้เร็วกว่าปกติอีกด้วย ซึ่งรศ.นพ.วีระศักดิ์ ก็ได้ตั้งข้อสงสัยว่า ถ้าวันหนึ่งไมโครพลาสติกดันไปอยู่ใน “เซลล์มะเร็ง” แล้วมันแพร่กระจายตัวเร็วกว่าปกติล่ะ จะเกิดอะไรขึ้น?

 

แหล่งกำเนิดไมโครพลาสติก…ใกล้ตัวกว่าที่คิด

 

ทีมงานถกไม่เถียง Scoop ได้ลงพื้นที่สำรวจแหล่งกำเนิดไมโครพลาสติกในชีวิตประจำวัน และพบว่า มันอยู่ใกล้ตัวเรามากกว่าที่คิด

 

"ตั้งแต่ตื่นนอนจนเข้านอน เราสร้างไมโครพลาสติกโดยไม่รู้ตัว" พิชามญชุ์ รักรอด (หมิว) นักรณรงค์จากกรีนพีซ ประเทศไทย ได้ให้ข้อมูลกับทีมงานว่า "ทั้งการแปรงฟันด้วยแปรงสีฟันพลาสติก การสวมใส่เสื้อผ้าที่มีเส้นใยสังเคราะห์ การใช้เขียงพลาสติกหั่นอาหารในครัว ไปจนถึงการขับรถยนต์ที่ล้อเสียดสีกับถนน ล้วนปล่อยไมโครพลาสติกสู่สิ่งแวดล้อม"

 

แม้แต่หน้ากากอนามัยที่เราใส่เพื่อป้องกันโรค ก็กลายเป็นแหล่งกำเนิดไมโครพลาสติกโดยไม่รู้ตัว

 

"มีงานวิจัยพบว่า การสวมหน้ากากอนามัยทำให้เราสูดไมโครพลาสติกเข้าปอดวันละหลายพันชิ้น เพราะหน้ากากทำจากเส้นใยพลาสติกที่ค่อย ๆ กร่อนจากการหายใจเข้าออก" ดร. ศีลาวุธเปิดเผยข้อมูลที่น่าตกใจ