มหาสงกรานต์ ตำนานสงกรานต์ สืบสานประเพณีไทย

สงกรานต์ เป็นประเพณีที่อยู่คู่กับคนไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณกาล สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมที่งดงาม อบอวลไปด้วยความอบอุ่น สนุกสนาน การเคารพนับถือซึ่งกันและกัน และความกตัญญูต่อบุพการี โดยใช้ “น้ำ” เป็นสื่อกลางสร้างสัมพันธไมตรี

“สงกรานต์”หรือ “สํ-กรานต” มาจากภาษาสันสกฤต แปลว่า ก้าวขึ้น ผ่าน หรือการเคลื่อนที่ เป็นการอุปมาถึงการเคลื่อนย้ายของการประทับในจักรราศี คือ การเคลื่อนปีใหม่ ในปัจจุบันกำหนดให้วันที่ 13, 14 และ 15 เมษายน ของทุกปีเป็นเทศกาลสงกรานต์ โดยมีชื่อเรียกในแต่ละวันต่างกัน วันแรกเรียกว่า วันมหาสงกรานต์ คือ วันที่พระอาทิตย์ เคลื่อนจากราศีมีนเข้าสู่ราศีเมษ วันที่ 2 เป็นวันเนา และวันที่ 3 เป็นวันเถลิงศก

สำหรับตำนานวันสงกรานต์ กล่าวกันว่า เมื่อครั้งสมัยโบราณท้าวกบิลพรหมซึ่งเป็นเทพชั้นพรหมพ่ายแพ้พนัน ให้แก่ธรรมบาลกุมาร เด็กน้อยวัย 7 ขวบ ที่เรียนจบพระคัมภีร์ไตรเพท ด้วยปัญหา 3 ข้อ คือ ในเวลาเช้า เวลาเที่ยง และเวลาค่ำ มนุษย์นั้นมีราศีอยู่ที่ใดบ้าง จึงต้องตัดเศียรตัวเองบูชาธรรมบาลกุมารตามสัญญาที่ตกลงกัน แต่เศียรของท้าวกบิลพรหมนั้นร้อนแรง หากวางบนแผ่นดินจะเกิดไฟไหม้โลก หากโยนขึ้นบนอากาศฝนจะแล้ง หากทิ้งลงในมหาสมุทรน้ำจะแห้ง จึงได้มอบหมายหน้าที่ให้ธิดาของตนทั้ง 7 นาง ผลัดเปลี่ยนกันอัญเชิญเศียรท้าวกบิลพรหมเวียนประทักษิณรอบเขาพระสุเมรุ ประจำทุกปี ธิดาทั้ง 7 นางนั้น เรียกว่า นางสงกรานต์

ซึ่งวันสงกรานต์ หรือวันปีใหม่ไทย ประจำปี 2567 ตรงกับวันเสาร์ ที่ 13 เมษายน เวลา 22 นาฬิกา 17 นาที 24 วินาที จันทรคติ ตรงกับ วันเสาร์ ขึ้น 5 ค่ำ เดือนห้า ปีมะโรง นางสงกรานต์ นามว่า "นางมโหธรเทวี" ทรงพาหุรัด ทัดดอกสามหาว (ผักตบชวา) ทรงอาภรณ์แก้วนิลรัตน์ ภักษาหารเนื้อทราย พระหัตถ์ขวาทรงจักร พระหัตถ์ซ้ายทรงตรีศูล เสด็จมาบนหลังมยุรา (นกยูง)

นอกจากนี้ ตามตำนานยังมีความเชื่อว่าหากในปีใดนางสงกรานต์ยืนมา จะเกิดความเดือดร้อนเจ็บไข้ ถ้านางสงกรานต์นั่งมา จะเกิดความเจ็บไข้ ผู้คนล้มตายและเกิดเหตุเภทภัยต่าง ๆ หากนางสงกรานต์นอนลืมตา ประชาชนจะอยู่เย็นเป็นสุข และถ้าในปีใดนางสงกรานต์นอนหลับตา พระมหากษัตริย์จะเจริญรุ่งเรืองดี

คำทำนายนางสงกรานต์ ประจำปี 2567

1. เกณฑ์พิรุณศาสตร์ ปีนี้ อังคารเป็นอธิบดีฝน บันดาลให้ฝนตก 300 ห่า, ตกในเขาจักรวาล 120 ห่า, ตกในป่าหิมพานต์ 90 ห่า, ตกในมหาสมุทร 60 ห่า, ตกในโลกมนุษย์ 30 ห่า

2. เกณฑ์ธาราธิคุณ ตกราศีตุล ชื่อวาโย (ธาตุลม) น้ำพอประมาณ พายุจัด

3. เกณฑ์นาคราชให้น้ำ ปีนี้ นาคราชให้น้ำ 7 ตัว ทำนายว่า ฝนแล้ง

4. เกณฑ์ธัญญาหารชื่อ วิบัติ ข้าวกล้าในไร่นา จะเกิดกิมิชาติ คือ มีด้วงและแมลงรบกวน ข้าวกล้า จะได้ผล 1 ส่วน เสีย

5 ส่วน บ้านเมืองจะเกิดยุทธสงคราม จะฆ่าฟันกัน จะนิราชจากกัน จะฉิบหายเป็นอันมากแลฯ

ที่มา：หอสมุดแห่งชาติ,วุฒิสภา