ก่อนจะมาเป็นเครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติหรือ Vending Machine แบบในปัจจุบัน โดยเครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติยุคแรกของโลกนั้นเกิดขึ้นครั้งแรกกว่า 2,000 ปีและสิ่งแรกที่ขายคือน้ำมนต์ !
ต้องยอมรับว่ายุคนี้แทบจะเป็นยุคที่เฟื่องฟูที่สุดของเครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติ เพราะมองไปทางไหนก็มีตู้ติดตั้งเต็มไปหมด อีกทั้งยังขายสินค้าหลากหลายชนิดด้วย มีตั้งแต่เครื่องดื่ม, ขนม, เสื้อผ้า, สายชาร์จ, พาวเวอร์แบงก์, หน้ากากอนามัย ไปจนถึงตู้ชงเครื่องดื่มที่หยอดเหรียญ
จากหนังสือ "Vending Machines: A Social History" ของ เคอร์รี เซเกรฟ (Kerry Segrave) เผยว่าเครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติเครื่องแรกของโลกนั้น เกิดขึ้นตั้งแต่ช่วงศตวรรษที่ 1 ก่อนคริสตศักราชในอียิปต์ช่วงที่ถูกปกครองโดยโรมัน
เหตุผลที่ต้องมีเครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติก็คือ ตอนนั้นเวลาชาวบ้านจะเข้ามาทำพิธีกรรมในโบสถ์ แต่ละคนใช้เวลาในการตักน้ำมนต์นานเกินไป แถมปริมาณมากน้อยก็ควบคุมไม่ได้
เฮรอนแห่งอะเล็กซานเดรีย (Heron of Alexandria) นักคณิตศาสตร์ วิศวกรชาวกรีก และอาจารย์สอนที่หอสมุดแห่งอะเล็กซานเดรียเลยคิดค้นอุปกรณ์ตัวหนึ่งขึ้นมาเพื่อแก้ไขปัญหานี้ หลักการของมันคือเมื่อเราหยอดเหรียญลงไป เหรียญจะตกลงไปบนถาด ซึ่งถาดนี้จะเชื่อมต่อกับประตูเปิด-ปิดท่อให้น้ำมนต์ไหล น้ำหนักของเหรียญจะถ่วงให้ถาดเอียงตัวขึ้น พอถาดเอียงตัวขึ้น ประตูก็จะถูกยกขึ้นทำให้น้ำไหลออก แล้วพอเหรียญตกลงจากถาด ถาดที่ไม่มีอะไรถ่วงไว้ก็จะคืนสภาพเดิมด้วยการเอียงตัวลงมา ประตูก็จะตกลงมาปิดท่อทำให้น้ำไม่ไหล
นี่ถือเป็นความก้าวหน้าทางวิศวกรครั้งใหญ่ แต่สำหรับคนทั่วไปอุปกรณ์นี้ก็ไม่ต่างอะไรกับเวทมนตร์อันน่ามหัศจรรย์
จากนั้นเซเกรฟ กล่าวต่ออีกว่าในช่วงแรกของประวัติศาสตร์เครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติ คนมองว่าเครื่องเหล่านี้เป็นแค่เกมที่อยากจะเอาชนะ เพราะเครื่องเหล่านี้ไม่มีปาก ไม่มีเสียง ทำได้เพียงรอรับเหรียญที่จะหย่อนลงไป ความสามารถในการแยกแยะสิ่งที่จะหย่อนลงไปก็ไม่ค่อยดี หรือจะเรียกว่าไม่มีเลยก็ได้
คนก็เลยเอาอย่างอื่นที่รูปทรงและน้ำหนักคล้ายเหรียญหย่อนลงไป ไม่ว่าจะเป็นไม้ เศษเหล็ก หรือน้ำแข็ง ผลคือบางทีเครื่องก็เอาสินค้าออกมาให้ฟรี ๆ แถมเครื่องก็เสียด้วยเพราะสิ่งแปลกปลอมเหล่านี้เข้าไปติด จนต้องมีการพัฒนาเทคโนโลยี Coin-Detecting ออกมาเพื่อตรวจสอบให้แน่ใจว่าที่หยอดมาเป็นเหรียญจริง ๆ
ปัจจุบันเครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติก็ก้าวหน้าไปมาก นอกจากจะแยกแยะเหรียญได้อย่างแม่นยำแล้ว ยังพัฒนาให้เราจ่ายด้วยธนบัตรก็ได้ จ่ายแบบออนไลน์ หรือสแกนจ่ายก็มี แถมบางเครื่องยังทอนเงินให้เราได้ด้วย
ปัจจัยหลักที่ทำให้เครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติได้รับความนิยมก็คือ ความพึงพอใจในทันที (Instant Gratification) ซึ่งถ้าเราลองเช็กตัวเองแล้วก็ค่อนข้างจริง เพราะส่วนใหญ่ถ้าเราจะใช้บริการเครื่องเหล่านี้ก็เพราะต้องการอะไรแบบทันทีทันใด
ติดตาม รายการ “แบไต๋ 7HD ไอทีและยานยนต์” ทุกวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 12.20-12.40 น. ทางช่อง 7HD กด 35